
วัดเชียงโฉม (เจดีย์ปล่อง)
ตำบลศรีภูมิ อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม
วัดเชียงโฉมอยู่ในเขตเวียงเชียงโฉมชุมชนโบราณ ด้านทิศเหนือของเมืองเชียงใหม่ “วัดเจดีย์ปล่อง” เป็นชื่อเรียกโบราณสถานตามลักษณะเจดีย์ ที่เรือนธาตุมีซุ้มประตูประดิษฐาน พระพุทธรูปอยู่โดยรอบ ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “ป่อง” หมายถึง ช่องหน้าต่าง ส่วนคำว่า “เวียงเชียงโฉม” ในพงศาวดารโยนกว่า ปี พ.ศ. 2088 ในสมัยพระนางจิระประภามหาเทวี พวก “เงี้ยว” ได้ยกมาตีเมืองเชียงใหม่ เคลื่อนทัพผ่านวัดเชียงโฉม เข้าตีเมืองเชียงใหม่ ลักษณะทางสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม เจดีย์วัดเจดีย์ปล่องมีรูปแบบทางสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมพิเศษ พบในเมือง เชียงใหม่เพียง 3 องค์คือ เจดีย์วัดเชียงโฉม เจดีย์วัดร่ำเปิงตะโปทาราม และเจดีย์วัดพวกหงส์ ซึ่งถือว่า เป็นกลุ่มเจดีย์ทรงปราสาทอีกรูปแบบหนึ่ง ลักษณะองค์ประกอบเป็นเจดีย์ จะเป็นชุดฐานเขียงซ้อน เหนือขึ้นมาเป็นฐานทรงกลมอีก 3 ชั้น องค์เจดีย์เป็นทรงกลมซ้อนกัน 7 ชั้น เรือนธาตุทรงกลม โดย จะมีจระนำซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปโดยรอบ เจดีย์ลักษณะดังกล่าวอาจจะพัฒนาการมาจาก รูปแบบเจดีย์ทรงปราสาทซ้อนชั้นจากรูปแบบเจดีย์วัดจามเทวี เมืองลำพูน หรืออีกนัยหนึ่งอาจจะเป็น รูปแบบเจดีย์ที่ได้รับอิทธิพลจาก “ถะ” หรือเจดีย์แบบจีน